Doğu Karadeniz'in üçülü olan Giresun, Rize ve Artvin emekli beldelere dönüşme konusunda hızlı adımlar atıyor. Büyük şehrin karmaşıklığından yorulan emekliler, köylerine geri dönmekte ve yaşamının son aşamalarını ev halkında geçirip istemeye başlıyorlar.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 2024 yılında bekleyen aktif sigortalı çalışanlar ve pasif sigortalıları olan emeklilerin rakamlarını yayınladı. Bu bilgilere göre, Giresun'un en üst sıradaki iller arasına girdiği belirlendi; burada emeklisinin sayısı çalışanının üzerindeyken, Artvin ve Rize'de emekli sayısı artarak çalışan sayısına yaklaşım gösterdiğini görüyoruz.
Giresun'da açıklanan verilere göre, 455 bin 922 kişilik nüfusa sahip bölge içinde 109 bin 993 kişinin aktif olarak sigortalı çalıştığı belirlenirken, pasif sigortalı sayıları 120 bin 12 idi. Artvin'de ise, 169 bin 280 kişilik nüfuza sahip alan da aktif sigortalı sayısının 42 bin 636 olduğu ve pasif sigortalıların 42 bin 490 olduğunu öğrenildi. Ayrıca Rizede, nüfusun 346 bin 977 kişiden oluştuğu bir bölgede,aktif sigortalı çalışanların sayısı 94 bin 582 iken, pasif sigortalılar 91 bin 902 olarak tespit edildi.
Nüfusuna göre, Doğu Karadenizin üç eyaletinde sanayide eksiklik ve istihdam olanaklarının kısıtlılığı yüzünden bir sürü kişi yıllar boyunca büyük şehirlere veya diğer bölgelere taşınmak zorunda kaldı. Bununla birlikte, yerinden ayrılmış kişiler emekliliğe gelindiginde genellikle köylerine geri dönüşünü seçer. Büyük şehirlerde yaşadığı karmaşa Rize’lılar, Giresunlu lar ve Artvin lilerin art niş hayatlarını tercih ettirmeye yol açtı. Bu insanların çoğu emekli olduklarında sıklıkla kasaba meydanlarındaki yaşamları sürdürürken aynı yaşta arkadaşlarıyla buluşup sohbet eder, çay içer ve geçmiş zamanları anılaşılır.
Giresun'dan emeklili olan Hasan Bey, 45 yıl süren meslek yaşamını tamamladıktan sonra kasabasına geri dönmeyi tercih etti ve şöyle söyledi: "Büyük şehirlerde emekli maaşı ile hayatta kalmak oldukça zahmetlidir. Bu nedenle doğduğu yerine dönüştüm. Memleketimizde her zaman bir köy veya küçük ev bulunmaktadır. Eğer daha önce bu bölgede iş imkanları olsaydı, muhtemelen hiçbirimizin yabancı ülkelere taşınması gerekmeyecekti."
Sanayi kurumlarının kapandığı yerlerde göç yaşanmıştır.
Giresun'dan Hüseyin Dede de, şehrindeki istihdam sağlayacak sanayi kuruluşlarının kapanmasının göçün önemli nedenleri arasında yer aldığını belirtiyor. O, şöyle diyor: “Daha önce Giresun’daki SEKA Kağıt Fabrikası, Adel Kalem Fabrikası ve FİSKOBİRLIK gibi büyük şirketler binlerce kişiyi işe aldı. Bu sayede mahallelerde birçok fındık kabuğu işleme işletmesi faaldi. Ancak günümüzde bunların çoğunda üretim durdu veya büyüklüğü kısalma yaşandı. SEKA ve kalem fabrikaları artık çalışmıyor; FİSKOBİRLİK ise özelleştirildi ve fındık kabuğu işleyicilerine ihtiyaç duymamasına sebep oldu. Şu anda,Giresun'un emeklisinde %40'i bu tesislerden ayrılmış kişilerden oluşan bir gruptur. Genç çalışan nüfusu ise daha fazla fırsat aramak için diğer ilere gidiyor.”
Artvin’de ‘Artvin hasreti’ hakim
Artvin'de oturan emekli Emin Genç şunları belirtti: "Yaz dönemleri köyde geçiriyorum ve kış zamanlarında merkezi seçiyorum. Tarım veya endüstri faaliyetinin bulunmamasından dolayı Artvin'deki insanların çoğunluğu emeklilik durumunu tercih ediyor. Annesinden babasına kadar bu bölgede yaşadıkları için ben de aynı şekilde burada kalamak istiyorum." Ayrıca, 21 yıl süreyle emekli olan Necat Akbulut da şöyle devam etti: "Artvin'e karşı derin bir özlem hissedebilmenizin zorluğuna değinmektedim. Ben şu an hâlâ Artvin'deyim. Her ne yaparsanız yapın, Artvin'de dünyaya gelip büyüdüğünüz herhangi bir diğer eyalette yaşama ihtimaliniz pek mümkün değil. Bu bölge içerisinde sevdiklerinize yakın olduğunda rahatlamanız daha kolaydır; büyük şehirlerdeki gibi en iyi arkadaşınız bile size çay sunmakta sakince düşünür. Ancak burada böyle değildir."
Bir diğer emekli Kemal Bingöl de Artvine yerleşmiş ve şöyle demiş: "Burada kışı geçiriyorum çünkü iş fırsatı sınırlıdır, merkeze taşınıyoruz. Baharda köye dönüyoruz ve arazilarımızla ilgileniyoruz. Karım ile beraber çiftçiliği yapıyor, sebzeler ve meyveler yetiştiriyoruz. Bu şekilde zamanımı geçiriyorum."
"Dışarının emeklisini Rize’ye getirdik"
Rize'ya emeklilik yıllarını yaşamak için gurbetten dönmesine rağmen, Rizeli olan Sultan Süleyman Turan şunu dile getiriyor: “Hepsi dışında çalıştık ve şimdi burada dışardaki emeklinin yerindeyiz. Burada pek az kişi emekli oldu çünkü hepimiz dışarda çalışıp geldik. Emekli olduğumuzda birçok hayalin varmış; çobanlık yapmayı düşünüyordu ama zaman bulamadık. Hemen çocuklarımızı çağırarak torvamlarımıza göz kul landık. Memleket içinde emeklilik yaşayacağımızı planlıyor muyduk ancakin böyle olmadı. Toruvazından sonra da çocuktalarına bakmaya devam ediyormuş." Not: Hayali çobanlık yapan kişinin adı yanlış yazılmış görünüyor ve düzeltildi. Eğer bu kısmı korumanız gerekiyorsa lütfen belirtin.
Rize'nin tarım bölgesinde bulunan Hüseyin Köse, emekli sayısının yüksek olması konusunda fikrini belirtti ve şöyle dedi: "Bu bölgeye bağlı olarak emekli sayısı yüksek olabilir çünkü burası bir tarım bölgesidir. Rizeliler çalışan insanlardır ve bu yüzden de diğer yerlerde iş yaparak yaşamlarını sürdürebiliyorlar."
Recep Yılmaz adlı bir vatandaşıne göre bazı kişiler şehrin kalabalığı ve karmaşası nedeniyle işyerinde çalıştıktan sonra emekli olduktan sonra Rize'ya geri dönüyor. O şöyle diyor: "Herkesin Rize'nin çayı için tamamlamış olduğu fabrika çalışmalarının yanı sıra, dışarda çalışan diğerleri de buraya dönüş yaparak emeklilik dönemini geçiriyor. Özellikle büyükşehirlerde yoğun trafiği olan insanların bu sakin ve huzur dolu bölgeyi tercih ettiği görülmekte. Buradaki yaşam daha kolaydır, bağ bahçeleri bulunmakta."
